ریچارد فاینمن

ریچارد فاینمن  یکی از تأثیرگذارترین فیزیکدانان آمریکایی در قرن بیستم بود که نظریة الکترودینامیک کوانتومی را پیش برد. او سخنرانی برجسته و نوازنده‌ای غیرحرفه‌ای بود. فاینمن به خاطر کارهایش بر روی نظریة الکترودینامیک کوانتومی، جایزة نوبل فیزیک را در سال 1965 به همراه جولیان شوینگر و شین ایچیرو توموناگا از آنِ خود کرد.

فاينمن يک معلم فوق العاده بود. کار تدريس او بسيار جالب و همراه با نکات طنز ی بود که شنونده را خسته نمی کرد. معيار او در درک مفاهيم فيزيک، آموزش همان مفاهیم به دیگران بود. به اين خاطر در سال 1972  مدال   «اورستد» را برای تدريس عالی اش دريافت کرد. نتيجه ی بسياری از درس های او در کتاب «سخنرانی‌های فاینمن درمورد فیزیک عمومی» در سه جلد جمع آوری شده است که کتابهای فوق العاده ای برای درک مفاهيم فيزيکی هستند. متاسفانه اين کتاب ها هنوز به فارسی برگردانده نشده است. شايد به اين دليل که حجم زيادی دارند واز نظر مالی نيز تضمين  نشده اند.  

 نسخه الکترونیکی "سخنرانی ریچارد فاینمن در هنگام دریافت جایزه ی نوبل" را به زبان فارسی در اینترنت یافتم که سخنرانی ای جالب می باشد.

البته در نسخه الکترونیکی حاضر در رابطه با فیزیک صحبت نشده است و در رابطه با چیستی و چرایی علم از دیدگاه خویش سخن گفته است. این متن کوتاه الکترونیکی برای درک صحیح تر از علم بسیار جالب و مفید است.

بعد از خواندن صفحات کم متن متوجه می شویم که بسیاری از تفکراتی که در رابطه با علم، امروزه در کشور ما جا افتاده است چگونه خالی از معناست. به طوری که گاه هرگز ما علمی واقعی را در برنمی گیریم.

سخنرانی ریچارد فاینمن در هنگام دریافت جایزه ی نوبل

منبع :http://ph-he.blogfa.com

الگوي تدريس ساختار گرايي

یادگیری با رویکرد ساختار گرایی

این نظریه اشاره بر ان دارد که یادگیرنده دانش را برای خودش و توسط خودش می سازد هر فراگیر گاه به طور جمعی و گاه به صورت انفرادی معانی را می سازد. او یاد می گیرد که ایجاد معانی همان یادگیری است و نمیتوان این یادگیری را به روش دیگر به دست اورد. توجه به این نظریه دو دیدگاه را حاصل است:

۱ـ ما مجبورییم بر روی فراگیر در افکار وی پیرامون یادگیری متمرکز شویم نه روی موضوع و مبحث تدریس

۲ـ هیچ دانشی سوای از تجارب فراگیر وجود ندارد(دانش به وسیله یادگیرنده یا اشتراک معانی توسط فراگیران ساخته شده است.)

می توان گفت نکته دوم مهمتر و مقدم تر است. زیرا به رغم اینکه آن ظهوری آشکار تر دارد اما موقعیتی است که به وسیله خود افراد به منظور تعمق دانش به کار می رود. اگر ما نظریه ساختار گرا را پذیرا باشیم. به این معنا که ما این روش را از دیگر روشها انتخاب کنیم .بنابراین مجبور خواهیم بود از دیدگاههای افلاطونی و همه دیدگاههای واقع بینانه دیگر دانش شناسی دست بکشیم.

الگوی تدریس ساختار گرایی

۱- انسانها می توانند هر چیزی را بیاموزند به شرط آنکه بتوانند آنها را در ذهن خود معنا دار سازند.

۲- ساخت گرایان می گویند ذهن اساس و ابزار تعبیر و تفسیر رخدادها .اشیا و چشم اندازهای جهانی است.

۳- یادگیرندگان به کمک معلم اندیشه های خود را پیراسته می کنند و مهارتهایشان را بهبود می بخشند.

۴- انسانها بر اساس ساخته ای ذهنی خود که باورها .اعتقادات و دانش آنها را در بر می گیرد به تفسیر هستی می پردازند.

۵- ساخت گرایان بر این باورند که واقعیت به مفاهیمی گفته می شوند که شخص آنها را از جهان ساخته است.

در تدریس باید تاکید بر تعامل بین یادگیرنده و آینده او باشد نه بر ایجاد کنش و واکنش بین یادگیرنده و گذشته بزرگسالان. خرد و استدلال بزرگسالی آینده شناسی خوبی برای رشد و تعالی یادگیری بنا نمی نهد.

یادگیرندگان اطلاعات را در زمینه تجارب خود تفسیر می کنند .تفسیر انان هر چه باشد مسیری فرد گرایانه است .لازم به یادآوری است که مواد آموزشی که معلم به صورت عینی برای یادگیری طراحی می کند دانش آموزان انها را در قالب تجارب و دانسته های خود تفسیر خواهند کرد و متناسب با نیاز زمینه ها و علاقه شخصی به ساختن معنای ویژه خواهند پرداخت .

ساخت گرایان توصیه می کنند که به جای تلاش برای مجسم کردن ساختی از یک واقعیت بیرونی برای یادگیرندگان باید به انها کمک کرد تا خود به تجسم معناداری از دنیای بیرونی دست یابند.

مراحل اجرای الگوی تدریس ساخت گرایی

الگوی تدریس ساخت گرایی دارای چهار مرحله اساسی است. مراحل مورد نظر عبارتند از : کاوش .تشریح . گسترش . ارزشیابی.

۱- کاوش: منظور از کاوش در نظام ساخت گرایی جستجوی راههایی برای دانش سازی است . یادگیرنده با استفاده از همه حواس خور برای ساخت دانش تلاش می کند .بخشی از دانش سازی در طی فرایند کاوش صورت می گیرد. کاوشگری از طریق همیاری بیشترین سودمندی را در بر دارد. بنابراین توصیه می شود همیاری را در فعالیتهای کاوشگری تشویق کنید و دانش آموزان را برای طرح سوال و پاسخگویی به سوالهای طرح شده راغب سازید.

۲- تشریح: در این مرحله معلمان با دانش آموزان به تعامل می پردازند تا دیدگاههایی را که عرضه می شود دریابند . معلمان باید برای برقراری تعاملی اثر گذار به طرح سوالهای مربوط و متناسب با مرحله نخست بپردازند. وظیفه دیگر معلمان این است که یادگیرندگان را یاری کنند تا باور ها و اندیشه هایی را که از طریق کاوش شکل داده اند با دیگران در میان بگذارند .به دیگر سخن فراگیران باید دیگران را در یافته های خود سهیم کنند.

۳- گسترش: معلمان در این مرحله به دانش آموزان کمک می کنند تا به گسترش فعالیتهای ذهنی و حرکتی یا مهارتهای خود بپردازند .یادگیرندگان به کمک معلم اندیشه های خود را پیراسته می کنند و مهارتهایشان را بهبود می بخشند. معلم در این مرحله به ارئه دانش می پردازد تا اندیشه های فراگیران پربار شود و مهارتهای آنان فزونی یابد.

۴- ارزشیابی: معلم باید یافته های دانشی و مهارتهای اکتسابی و کیفی سازی دانش آموزان را بیازماید تا از تغییرات به وجود آمده در تفکرات و میزان تسلط بر مهارتها آگاهی یابد و بازخوردی هم به فراگیران عرضه کند .بهتر است در سنجش آموخته ها و تولیدات دانش یادگیرندگان از سوالات تفکر بر انگیز استفاده شود . افزون بر این دانش آموزان باید به مرحله ارزشیابی نیز هدایت گردند.

نتیجه گیری

به طور خلاصه ساختار گرایی الگویی است که به قصد توصیف یادگیری ایجاد شده است .این الگو بیان می دارد که :

۱- دانش آموزان در هنگامی که فرایند یادگیری فعال باشد یاد می گیرند.

۲- فرایند یادگیری فرایند درک و فهم است .یادگیری از طریق انتقال صورت نمی گیرد بلکه از طریق تفسیر یافته ها انجام میشود.

۳- تفسیر یافته ها همیشه تحت تاثیر دانش پیشین قرار دارد.

۴- تفسیر یافته ها از طریق روش های آموزشی که دانش اموزان را به مباحثه در مورد نظریات یکدیگر وادار می کند پشتیبانی می شود.

بر حسب دیدگاه های متفاوتی که در مورد ساختار گرایی وجود دارد بعضی از مربیان فقط به استفاده از این الگو به مثابه یکی از مبانی و اصول بهبود روش های تدریس بسنده می کنند و بعضی دیگر همچون گلاسترفلد برای آن حیطه ای بسیار گسترده قایلند .او می گوید : در ساختار گرایی نکات و مسایلی اساسی و بنیادین درباره معرفت شناسی و هستی شناسی وجود دارد .با ان که می توان از این الگو در عمل استفاده کرد فکر نمی کنم که بدون در نظر گرفتن چار چوب فلسفی پشتیبان آن بتوان از تمام توان آن بهره گرفت

برای فهم گسترده به  منبع زیر مراجعه کنید

http://www.baraty.persianblog.ir

منبع : http://www.classro.blogsky.com/

پوشه كار و نقش آن در يادگيري

 مقدمه

کودکان و نو نهالانی که امروز در مراکز آموزشی حضور می یابند ،با دریای عظیمی از ،اطلاعات ،آگاهی ها ،و معلومات روبه رو هستند.استفاده صحیح از این اندوخته ی عظیم بشری به طوری که زندگی در آینده را  ممکن سازد این فقط برای کسانی میسر است که مهارت های لازم و ضروی را در امر یادگیری کسب کرده باشد.بر این اساس معلمان باید با بکار گیری روش های نوین به مسائل فردی و روانی دانش آموزان توجه کنند،و هم به تعادل و فعالیت گروهی اقدام نمایند ،تا آموزش خود را به صورت اثر بخشی ارائه داده تا ضمن ارتقای کیفیت آموزش درس مسائل ،انضباط کلاس رعایت گردد

یکی از شیوه های نوین روش پوشه کار است .در امتحانات پایانی معمولا دانسته ها مورد سنجش قرار می گیرند،اما ، چگونه دانستن،عمل کردن در جریان آن محور ناپیدا می گردد،به منظور جلوگیری از این وضعیت درفرایند یادگیری در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی رویکردی بوجود آمده که از طریق آن می توان هویت فردی دانش آموز را نیز مورد توجه قرار داد.

توجه به فعالیت های مستمر دانش آموز در قالب سنجش عملکرد وی ضمن آشکار کردن استعدادها و توانایی های منحصر به فرد هر یک از  ان ها امکان تولید دانش و نو آوری و خلاقیت را فراهم می کند.

آن جایی که ادراک دانش آموزان با روش های معمول قابل اندازه گیری نیست ،روش پوشه ی کار یکی از شیوه های قابل استفاده در این زمینه است .

پوشه کار یکی از روش های نوین در ارزشیابی به حساب می آید،از جمله عوامل مهم و موثر در یادگیری دانش آمو زان می باشد که به نحو شایسته ای می توان باعث پیشرفت دانش آموزان در یاد گیری می شود.

  مفهوم پوشه کار :

 پوشه کار ،یعنی بیرون آمدن از روش های سنتی ))معلم مداری،معلم محوری)) که بیشتر بر انباشت محفوظات دانش آموزان تکیه دارد ،و اغلب ،خود معلم در مرکز همه کار ها و فعالیت ها قرار می گیرد،و رو آوردن به روش های خلاق و رغبت انگیز((شاگرد محوری،شاگرد مداری))که تلاش های جمعی یا فردی دانش آموزان را مورد توجه قرار می دهد .

معلم فعالیت های مرتبط با درس پر تحرک و شوق انگیز ،جمعی و فردی خلق می كند ،و دانش آموزان را به فعالیت  و تفکر وا می دارد .

دانش آموزان برای نشان دادن توانایی های و پیشرفت کار خود ،مثال ها و مواردی از جریان کار خود را که در طول سال تحصیلی انجام داده است ،در اختیار معلم قرار می دهد .دانش آموزان با قرار دادن هر قسمت از کار خود در پوشه مربوط ،نشانه هایی از پیشرفت خود را در طول زمان فراهم می کند ،و نحوی تکامل خود را می بیند،و از نحوه پیشرفت خود مطلع می شود .معلم نیز سوال هایی را طرح می کند تا دانش آموزان به آن جواب دهد ،و نسبت به پیشرفت های او بازخورد لازم را تدارک ببیند.

در واقع، پوشه کار ماهیت ،فرایند،و جریان یادگیری و نحوه اندیشیدن،و میزان تلاش دانش آموزان را در داخل و خارج کلاس نشان می دهد، که طی این فرایند یاد دهی-یادگیری توام با کار ،ارزیابی با ایجاد نگرش پژوهشگرانه ،با توجه به مهارت های ضروری و کلیدی با عادت به مطالعه و خود آموزی ها ،تقویت درک هنری،جولان خلاقیت های ذهنی شخصیت سازی یکپارچگی مطالب درسی ،انگیزش درونی صورت می گیرد.

اجزا وعناصر پوشه كار

 عبارتند از: پوشه ، جلدومشخصات روي جلد ، فهرست محتوا،برگ شرح حال، برگ محتويات پوشه،اسامي درس ها، برگ محتويات درس؛ نمون برگ خودارزيابي دانش آموز، نمون برگ ارزيابي معلم،نمون برگ ارزيابي والدين ونمون برگ پيشرفت ( هريك ازاين موارد ذكرشده را مي توانيد درپست هاي قبلي اين وبلاگ دانلود نماييد)

توصيه ها

·        پوشه مي تواند به صورت كلاسور، پوشش هاي رايج كاغذ(كاور) كه دريك پوشه با گيره نصب شده باشدو.... با توجه به هنري معلمي وشرايط موجود باشدداما بايد اين پوشه ها چند لايه اي ،به حال توصيه مي گرددبراي زيبايي وبايگاني موثر ودسترسي آسان يك نوع خاص پوشه براي دانش آموزان تهيه گردد.

·        درصورت خريد پوشه هايي با استحكام مي شود براي سال هاي بعد نيز ازآنها استفاده نمود.

·        ازحجيم نمودن بي مورد پوشه خودداري كنيد.

·        شواهد داخل پوشه بايد داراي تاريخ وبازخورد كتبي باشد.

·         معلم براي قراردادن نمونه ها از دانش آموزان واوليا آنان استفاده نمايد.

·         نگه داشتن نمونه ها با توجه به اهداف خود درنظربگيريد مثلا يك نمونه اوليه نگهداري شود تا جريان رشد را نشان دهد يا از بهترين ها استفاده كنيم به هر حال تصميم با معلم است ازابتداي سال تحصيلي چگونگي  نگهداري عناصر را مشخص نماييد .

·        محلي به با عنوان نگهداري از كارهاي عملي دانش آموزان كه نمي توان درپوشه نگهداري نمود دركلاس درنظر بگيريد قراردادن نمونه دركارتني مناسب درارزشيابي ها وارائه گزارش درگزارش پاياني پيشرفت تحصيلي به شما كمك كند.

·        نمونه هايي كه احتياجي به نگهداري درپوشه كارويا مدت زمان نگه داري  آنها گذشته است با هماهنگي اوليا درمحل مناسبي درمنزل نگه داشته شوند وتاكيد كنيد كه برخي مواقع آنها را به مدرسه بياورند .

چه مواردي را درپوشه كار نگهداري كنيم ؟

نمونه هايي از:

آزمون ها:

·        آزمون هاي به عمل آمده

·        هرنوع آزموني كه مراحل فرايندي يادگيري را شامل شود

تكاليف :

·        تكاليف درسي كلاسي وخارج ازكلاس

·        تكاليف درسي انفرادي شامل آثاروتكاليف نوشتني، تمرينات املا وجمله نويسي .حل مسائل و...

توليدات:

·        اثار هنري

·        كارهاي عملي و..

ساير موارد

·        تشويقي ها

·        چك ليست هاي معلم

·        نامه هاي مربوط به دانش آموز كه جنبه خصوصي ندارند.

·        وهرسند ومدركي كه معلم وجود آنها را صلاح بداند

وپژگی های روش پوشه کار :

1-کسب تجربه های جدید ،

2- تغییر رفتار و تقویت توانایی دانش آموزان،

3-کسب عادت تازه و بروز تغییر در عادت سا بق یادگیری، نو آوری نوین در یادگیری و ایجاد تغییر در اندوخته های گذشته ،

4-افزایش دانسته ها ،

5-آماده شدن برای زندگی آینده ،

6-شکوفا شدن استعدادها ،

ارکان اساسی پوشه کار را شاگردان بر عهده می گیرند .یکی از روش های مهمی که می توان از مفهوم پوشه کار به دست آورد ،ایجاد تداعی در ذهن دانش آموزان است ، که این امر باعث ایجاد پیوند بین حال و آینده به کمک تجربه می شود .

بهترین و دقیق ترین نوع تداعی آن است که توسط یادگیرنده ایجاد شود نه یاد دهنده .

برخی از مزیت های روش پوشه کار :       

·        1-نفس فعالیت شادی انگیز است ،و فعالیت ذهنی یا بدنی دانش آموزان می تواند آن ها را به افرادی شاد و زنده تبدیل نمایند.

·        2-این روش به شاگر برای تحقیق و پژوهش و مطالعه بیش تر در زمینه های مختلف تحصیلی از ابتدایی تا مقطع بالاتر یاری می رساند.

·        3- پرداختن شاگردان به فعالیت های ذهنی و فکری موجب می شود که از راه آزمایش و خطا مطالب فراوانی یاد بگیرند.

·        4- روش پوشه کار به آگاهی ،رشد ،تنوع رغبت ها و علایق شاگردان منجر می شود .

مراحل تهیه پوشه کار :

-   د رکلاس هایی با تراکم بالا برای جلو گیری از تعدد پوشه های کار به دو طریق اقدام می کنند:

الف) پوشه کار را برای تکالیف گروهی انجام دهیم .

ب) تکالیف را مسئله محور کنیم ،تا هر گروه مساله ی مورد نظر خود را از زاویه ی نگاه علوم مختلف مورد بررسی قرار دهد .

- دانش آموزان را در انتخاب مساله و انتخاب افراد و گروه و فعالیت ها مشارکت دهیم.

- با جمع آوری نمونه هایی از کار های دانش آموزان به کوشش های آن ها ارج نهیم . از والدین بخواهیم تا در جریان تهیه پوشه کار فرزندان خود مشارکت کنند .

-در باره محتویات پوشه کار ها در کلاس بحث کنیم .

- به دانش آموزان در انتخاب کار برای درج در پوشه کار کمک کنیم .

-از دانش آموزان بخواهیم تا دلایل خود را برای درج هر کار در پوشه کار ذکر کنند،و تاریخ انجام هر قسمت را مشخص و یادداشت کنند .

- پوشه کار را با دقت مرور و نظر خود را در باره  نقاط قوت و ضعف هر یک از کار ها در کنار آن ها بنویسیم ،یا به عبارت دیگر باز خورد دهیم .

- زمینه هایی فراهم کنیم که دانش آموزان پوشه های کار خود را به دیگران نشان دهند .

- در گفتگو با والدین از پوشه کار دانش آموزان استفاده کنیم ،و در باره ی جنبه های کار فرزندانشان با آن ها مشورت کنیم .

- برای نگه داری پوشه های کار دانش آموزان جایی را اختصاص دهیم .

نقش معلم درتهیه پوشه کار :

معلم در تهیه پوشه کار نقش مهمی ایفا می کند .این کار باعث می شود که معلم از دانش آموزانتظاراتی داشته باشد ،از جمله این که از او می خواهد که به مطالب خوب توجه کند ،باعث روابط اجتماعی سالم و درستی در تمام مراحل در کلاس بین دانش آموزان برقرار گردد. در این زمینه فراهم ساختن شرایط و امکانات به گونه ای که بتواند تغییرات مطلوب در رفتار دانش آموزان را فراهم کند ،الویت دارد .

معلم میل به یادگیری را باید تحریک کند ،و انگیزه لازم را در دانش آموزان به وجود آورد .بهتر است که در آموزش های خود ،مطالب و مو ضوعات را فقط و فقط مطرح کند .اما ذوق و علاقه آن ها را به سوی موضوعات بکشاند ،تا میل به یادگیری آن را به دست آورد .

در امر انتخاب فعالیت های پوشه ی کار ،ملاحظه و در نظر گرفتن و مسائل یکا یک دانش آموزان بسیار مهم است .

دانش آموزان ذاتا افرادی فعال و جست وجو گرند .یعنی بپرسند ،کنجکاو باشند ،کمک کنند ،به مشکل گشایی بپردازند،بیندیشند ،با یک دیگر بحث کنند ،در واقع توانایی های طبیعی یادگیری آنان را شکوفا کنیم ،و جلوی به هدر رفتن آن ها را بگیریم .

در مشاهده ی دقیق فعالیت های دانش آمو زان به آن ها باز خورد بدهیم ،یعنی کمک به دانش آموزان در جهت کسب کفایت بیش تر

بازخورد را می توان و باید قبل از تکمیل فعالیت به آن ها ارایه داد ،تا برای بهبود عملکرد خود ،بتوانند از آن استفاده کنند.

پوشه کار و تاثیر آن در یادگیری :

یادگیری دارای مفهوم بسیار گسترده ای است که در قالب های دگرگونی عادت شکنی،ایجاد علاقه،نگرش های نو،درک ارزش،ذوق و سلیقه،و پیش داوری یا حب و بغض پدیدار می شود.             

وقتی دانش آموز پوشه کار داشته باشد تحت تاثیر یادگیری قرار می گیرد . برنامه درسی از یک طرف ،گروهای رقیب و هم سالان را در کلاس از طرف دیگرسبب یادگیری عمیق در او می شود.

همچنین یادگیری موثرتر توسط معلم ،منوط به ایجاد رابطه ای مفید و موثر بین فرد دانش آموز می باشد ،و جریان مهمی که می تواند به این رابطه متقابل ،سازمان و جهت دهد تدریس است .از این لحاظ ،خود ارزشیابی که مهارت مهمی برای برانگیختن یادگیری بهتر آماده کند .

هدف از یادگیری داشتن رشد طبیعی ،هوش ،حافظه،توجه،پاداش،تنبیه و اضطراب ،تمرین و پر آموزی است که به ترتیب از شرایط بنیادی و موثر است که موجب بر انگیختن دانش آمو زان به یادگیری می شود .

محور تدریس و یاد دهی ،یاددادن و آموختن است.کوشش معلم آن که به شاگردان در یادگرفتن رشد و پیشرفت کمک کند ،تا یادگیری تثبیت گردد،و تاثیر گذار و سودمند شود .

با ارزش ترین شیوه های یاددهی و تدریس آن است که شاگردان در یک فعالیت علمی به معنا برسند .این گونه است که بین شاگردان و کتاب های درسی و نیازها و واقعیت های انسانی پیوند عمیق برقرار می کند ،و به موازات کلاس و برنامه های درسی ،علایق آن ها را با استفاده از فعالیت های بیرونی کشف و افزایش می دهد .

پوشه کار فعالیتی است که در اثر مسئولیت پذیری ،احساس تعلق به گروه ،و فرصت رقابت به وجود می آید .ایجاد فرصت برای آفرینندگی و زایش جدید در تفکرات و یادگیری مشارکتی در فراگیران تقویت می شود .

زمینه های تحقیق ،یادگیری ،بازخوانی ،نگه داری ،تجزیه و تحلیل و قیاس و قبول آموخته ها،ارتقای دانش و بینش شاگردان در این فعالیت دنبال می شود.

دانش آموزان با آثار و نوشته های صاحبان اندیشه آگاه می شوند، و برای یافتن ابهامات و پاسخ سوالات خود گام های علمی بر می دارند.به مطالعه ی پیگیر عادت می کنند .پوشه کار شخصیت علمی و پژوهشی شاگردان را پویا می سازد ،و در آن ها اعتماد به نفس و خود باوری ایجاد می کند.     

نتایج پوشه کار :

1-   بچه ها را وا داشته ایم به فعالیت،تجسس و تحقیق بپردازند.

2-   بچه ها را تشویق کرده ایم ،کشف کنند ،و نتیجه کشفشان را خود ببینند.

3-   بچه ها توانسته اند حقیقت را لمس کنند .

4-   بچه ها را رها کرده ایم تا فکر کنند .

5-   بچه ها را هدایت کرده ایم تا خودشان را بیازمایند .

6-   بچه ها را کمک کرده ایم که بین حدس و،گمان و واقعیت فرق بگذارند .

7-   بچه ها را با هم مقایسه نکرده ایم ،به هر کس بهای شخصی و فردی داده ایم .

8-   حا فظه ی بچه ها را از مطالب حفظ کردنی طوطی وار انباشته نکرده ایم .

9-   از همه مهم تر ،بچه ها را به فعالیت گروهی رهنمون کرده ایم ،یا مواردی را که برای همکاری ،هم فکری و زیست مسالمت آمیز لازم است ،به تمرین بگذارند.

10-   به بچه ها یاد داده ایم که بهتر ببینند،دقیق تر باشند،و بهتر فکر کنند

11- سیر تلاش و یادگیری را ارزش یابی ،نموده ایم ،نه نتایج یادگیری

12-  به پیشرفت در یادگیری دانش آموزان کمک کرده ایم .

13-  یادگیری را برای دانش آموزان ساده و تسهیل می کنیم .

منابع:

1-  فصل نامه های مدیریت در آموزش و پرورش

2-  مجلات رشد معلم

3-   ازشیابی در در خدمت آموزش            طاهره رستگار

مديريت پوشه كار          مرتضي شكوهي وبهمن قره داغي

 وبلاگ                 قابی برای نوشتن

منبع : http://vecam2.blogfa.com

الگوي تدريس

الگــــوي تدريس چيست؟

الگو، معمولاً به نمونه کوچکي از يک شيء يا به مجموعه اي از اشياي بيشمار گفته مي شود که ويژگيهاي مهم و اصلي آن شيء بزرگ يا اشياء را داشته باشد. الگوي تدريس، چهارچوب ويژه اي است که عناصر مهم تدريس در درون آن قابل مطالعه است. انتخاب يک الگوي تدريس، بستگي به نوع آگاهي معلم از فلسفه و نگرشهاي تعليم و تربيت خواهد داشت. تدريس يک فرآيند است و فعاليتي است که در داخل يک الگو صورت مي پذيرد، الگوهاي تدريس متعددي توسط صاحبنظران معرفي شده اند که به مهمترين آنها اشاره خواهيم کرد. 

 

الگـــوي عمـــومي تدريس (general teaching model)

اين الگو، توسط "رابرت گليزر" در سال 1961 مطرح شد که در 1971 توسط "راجرز" و "رابينسون" بسط داده شد. در اين الگو، فرآيند تدريس به پنج مرحله تقسيم مي شود:

 

1) تعيين هدفهاي تدريس و هدفهاي رفتاري:

معلم بايد هدفهاي تدريس خود را به صورتي عيني و قابل اندازه گيري تعريف و مشخص کند.

 

2) تعيين رفتار ورودي و ارزشيابـــي تشخيصــي:

اصطلاح رفتار ورودي در اينجا منعکس کننده کليه يادگيريهاي گذشته فراگيران، تواناييهاي عقلي، وضع انگيزشي و برخي عوامل اجتماعي و اقتصادي مؤثر در يادگيري و ميزان رشد آنان است.

 

3) تعيين شيوه ها و وسايل تدريس:

در اين مرحله معلم با آگاهي از شرايط و موقعيت آموزشي يکي از روشها مانند روش سخنراني، آزمايشي، آموزش انفرادي و ... را انتخاب کند و وسايل تدريسي را نيز با توجه به مفاهيم و شرايط و ويژگيهاي فراگيران را برگزيند.

 

4) سازماندهــــي شرايط و موقعيت آموزشـــي:

معلم بايد قادر باشد که با ابتکار و خلاقيت، حداکثر استفاده از امکانات موجود، در امر تدريس و تحقق اهداف آموزشي را ببرد.

 

5) ارزشيابـــي و سنجش عملکرد:

معلم در اين مرحله علاوه بر ارزشيابي هاي معمولي مي تواند عملکرد شاگردان را در موقعيتهاي متعدد، مانند انجام دادن پروژه، شرکت در فعاليتهاي آموزشي و ... را ارزيابي کند و در صورت عدم موفقيت با توجه به نتايج ارزشيابي به ترميم و اصلاح مراحل قبلي الگو اقدام کند. 

 

تعــــريف روشهـــاي تدريس

از مراحل مهم طراحي آموزشي، انتخاب روش تدريس است. معلم بعد از انتخاب محتوي و قبل از تعيين وسيله، بايد خط مشي و روش مناسب تدريس خود را انتخاب کند. به مجموعه تدابير منظمي که براي رسيدن به هدف، با توجه به شرايط و امکانات اتخاذ مي شود "روش تدريس" گويند.

 

انـــواع روشهـــاي تدريس

روش نمايشــي ( نمايش علمــي ) / روش آزمايشــي (آزمايشگاهي)

اين روش بر مشاهده و ديدن استوار است. افراد مهارتهاي خاصي را از طريق ديدن فرا مي گيرند. بعنوان مثال معلم در کلاس درس تصميم دارد کار کردن با يک وسيله را به دانش آموزان ياد دهد که از طريق اين روش مي تواند عمل کند. مهمترين حسن اين روش، به کارگيري اشياي حقيقي و واقعي در آموزش است و بيشتر براي درسهايي که جنبه عملي و فني دارند کاربرد دارد.

 

مـــراحل اجــراي روش نمايشـــي 

1- مـــــرحله آمــادگـــي:

معلم بايد هدف از تدريس را دقيقاً مشخص کند و امکانات لازم را از قبل فراهم نمايد و از سالم بودن آن ابزار اطمينان حاصل کند. 

 

2- مـــرحله توضيح:

معلم قبل از انجام تدريس، بايد اهداف تعيين شده را براي شاگردان به وضوح بيان کند، نحوه و علت انجام دادن عمل را توضيح دهد و سوالاتي را که انتظار دارد شاگردان در پايان تدريس، پاسخ دهند را مطرح کند که باعث جلب توجه شاگردان شود.  

 

3- مــــرحله نمايشــــي:

معلم بايد روش صحيح کار و مراحل آن را به نمايش بگذارد و بعنوان مثال فرآيند کار يک موتور ديزل را به دانش آموزان توضيح دهد. 

 

4- مــــرحله آزمـــايش و سنجش:

بعد از احراي مراحل بالا، معلم بايد از دانش آموزان بازخورد دريافت کند تا متوجه شود که دانش آموزان موضوع را فهميده اند يا نه ( مهارت لازم را کسب کرده اند يا نه؟) و در صورت بروز مشکل، معلم نقايص را برطرف نمايد که با پرسشهاي کتبي يا شفاهي مي تواند به اين موضوع دست يابد. 

 

محاســن و محدوديتهاي روش نمايشــــــي

از محاسن اين روش مي توان از به کارگيري اشياي حقيقي و واقعي نام برد. اين روش، در مدارس فني که اغلب با ماشين آلات سر و کار دارند، و وسايل کار بسيار محدود است، روش مناسبي است. اما با توجه به اين که شاگردان نمي توانند از راه تجارب مستقيم و از راه عمل و تمرين و تکرار، مهارت لازم را کسب کنند، يادگيري از کيفيت چندان مطلوبي برخوردار نخواهد بود. 

 

روش آزمايشـــي (آزمايشگاهي)

اساس اين روش بر اصول يادگيري اکتشافي استوار است. در اين روش، موقعيت و شرايطي فراهم مي شود تا شاگردان خود از طريق آزمايش به پژوهش بپردازند و جواب مسأله را کشف کنند. اين روش، فعاليتي است که در جريان آن، شاگردان عملاً با به کاربردن وسايل و تجهيزات و مواد خاص درباره مفهومي خاص تجربه کسب مي کنند. براي موضوعات علوم تجربي روش بسيار مناسبي است ولي در روانشناسي و ساير علوم انساني نيز از آن استفاده مي شود. اين روش مي تواند کيفيت يادگيري را افزايش دهد. براي ارضاي حس کنجکاوي و تقويت نيروي اکتشاف و اختراع و پرورش تفکر انتقادي فراگيران بسيار مفيد است و اعتماد به نفس و رضايت خاطر را در دانش آموزان ايجاد مي کند. نقش معلم در اين روش، هدايت شاگردان و نظارت بر کار آنهاست. با توجه به اينکه انجام بعضي از آزمايشها خطرناک است بايد در ابتدا آن آزمايش توسط معلم با دقت صورت گيرد و سپس دانش آموزان در حضور معلم به آزمايش بپردازند با اين حال، رعايت موارد ذيل مي تواند مفيد باشد:

1- وسايل و ابزار آزمايش قبل از تدريس فراهم و سازماندهي شود.

2- قبل از آزمايش، براي اطمينان و گرفتن نتيجه مطلوب، آزمايش به صورت تمريني انجام شود.

3- هنگام آزمايش، وسايل موردنياز روي جعبه آزمايش قرار داده شود.

4- براي جلوگيري از انحراف توجه شاگردان، وسايل اضافي، در داخل جعبه آزمايش گذاشته شود.

5- قبل از آزمايش به وسيله پرسش، توجه شاگردان به جريان آزمايش جلب شود.

6- آزمايش به گونه اي انجام شود که همه شاگردان براحتي بتوانند آنرا ببينند.

7- در ضن آزمايش، از ساير روشها، مثلاً روش سخنراني نيز استفاده شود. 

 

محاســـن و محدوديتـــهاي روش آزمايشــــي

الف) محـــاسن

1- چون يادگيري از طريق تجارب مستقيم حاصل شده است، يادگيري با ثبات تر و موثرتر خواهد بود.

2- شاگردان علاوه بر دست يافتن به هدفهاي آموزشي، روش آزمايش کردن را نيز ياد مي گيرند.

3- در شاگردان انگيزه مطالعه و تحقيق را تقويت مي کند.

4- حس کنجکاوي شاگردان را ارضا مي کند و به آنها اعتماد به نفس مي دهد.

5- نيروي اکتشاف، اختراع، و تفکر علمي را در شاگردان تقويت مي کند.

6- اين روش، فعاليتهاي آزمايشي را براي فراگيران جالب و شيرين مي کند، و در نتيجه آنان را کمتر خسته و بي حوصله مي کند. 

 

ب) محدوديتهــــا

1- احتياج به وسايل و امکانات فراوان دارد، لذا در مقايسه با ساير روشهاي تدريس از نظر اقتصادي گران تمام مي شود.

2- به معلمان آگاه و مجرب که خود با روش آزمايشي آشنايي داشته باشند، نياز دارد.

3- نسبت به ساير روشها ممکن است اطلاعات و معلومات کمتري در اختيار شاگردان قرار دهد، و دامنه لغات و مفاهيم آنان را تقويت نکند.

4- در صورت عدم کنترل، ممکن است به صورت غلط اجرا شود، و اين روش غلط در رفتار شاگردان تثبيت گردد. 

 

در روش آزمايشگاهي معلم براي هرچه بهتر کردن اين روش بايد نکات زير را رعايت کند:

- گروه بندي شاگردان بر اساس امکانات و تعداد شاگردان

- تعيين وظايف اعضاي شاگردان هر گروه و مراحل فعاليت

- انجام روش صحيح آزمايش براي شاگردان

- تقسيم بندي وسايل موجود در آزمايشگاه برحسب نياز هر گروه

- رعايت نکات ايمني

- ارائه گزارش از شاگردان در مورد آزمايشهاي صورت گرفته 

 

روش بحث گـــــروهـــــــي

روش بحث گروهي، گفتگويي است سنجيده و منظم درباره موضوعي خاص که موردعلاقه مشترک شرکت کنندگان در بحث است. اين روش براي کلاسهايي قابل اجراست که جمعيتي بين 6 تا 20 نفر داشته باشند. روش بحث گروهي، روشي است که به شاگردان فرصت مي دهد تا نظرها، عقايد و تجربيات خود را با ديگران در ميان بگذارند و انديشه هاي خود را با دلايل هستند بيان کنند.

 

چه دروس و موضوع هايي را مي توان با روش بحث گــــروهي تدريس کرد؟

1- موضوعهايي که بتوان درباره آن نظرات مختلف و متفاوت ارائه داد.

2- فراگيران درباره موضوع، اطلاعات لازم را داشته باشند يا بتوانند کسب کنند.

3- موضوع موردعلاقه مشترک شرکت کنندگان در بحث باشد.

 

(در اين روش، شاگردان بيش از استفاده از کتاب يا معلم، خود مولف به يافتن نتايج، اصول و راه حلها هستند و اين در صورتي است که شاگردان به موضوع علاقه مند باشند.) موضوعاتي چون رياضيات، علوم طبيعي، مهندسي و ... براي بحث گروهي کارآيي ندارند و در عوض علومي چون علوم اجتماعي، تاريخ، اقتصاد، فلسفه، علوم سياسي و روان شناسي و جامعه شناسي با اين روش قابليت تدريس دارند. درباره موضوعاتي که دانش آموزان کمتر به آن علاقه مند هستند معلم بايد به نوعي در دانش آموزان ايجاد علاقه کند و در آنها حساسيت بوجود آورد مثلاً با طرح سوال، پخش يک فيلم و ... معلم بايد تا حد امکان مفيد را نيز به فراگيران معرفي کند و به هر يک از آنها يک منبع ارائه کند تا در بحث گروهي، ديدگاههاي مختلف مطرح شود و اين موضوع به توانايي علمي و مفني معلم برمي گردد. به عبارت ديگر، اجراي مطلوب روش بحث گروهي تا اندازه زيادي بستگي به شخصيت معلم و درجه خونگرمي او دارد. معلمي که از اين روش استفاده مي کند بايد قدرت تصميم گيري داشته باشند. و طوري بحث را هدايت کند که موضوع به بيراهه کشيده نشود. 

 

در چه موقعيتي و براي چه هدفي مي توان از روش بحث گروهي استفاده کرد؟

1- ايجاد علاقه و آگاهي مشترک در زمينه خاص

2- ايجاد و پرورش تفکر انتقادي (يعني شاگرد بتواند براساس استدلال و شواهد به تجربه و تحليل بپردازد.)

3- ايجاد توانايي اظهارنظر در جمع (بيشتر دانش آموزان از اين که در کلاس اظهارنظر کنند، مي ترسند.)

4- تقويت توانايي انتقاد پذيري ( به شرطي که انتقادگري به معناي عيبجويي و ايراد گرفتن نباشد.)

5- ايجاد و تقويت توانايي مديريت و رهبري در گروه (در اين روش يک نفر بعنوان مدير گروه انتخاب مي شود که وظيفه اش زمانبندي و هدايت بحث است.)

6- تقويت قدرت بيان و استدلال. (در اين روش اکثر دانش آموزان فعال هستند، ساکت نمي نشينند.)

7- تقويت قدرت تجزيه و تحليل و تصميم گيري

8- آشنايي با روش کسب اطلاعات و حل مسايل

9- ايجاد رابطه مطلوب اجتماعي 

 

مــــراحل اجــــــراي روش بحث گـــروهي

مــرحله اول: آمادگــي و برنامه ريزي

1- انتخاب مــــوضوع :

موضوعات و عناوين روش بحث گروهي و ارتباط آنها با هدف، بايد در قالب کلمات و جملات صريح و روشن بيان شود.

 

2- فراهم کردن زمينه هاي مشترک:

قبل از شروع بحث گروهي، لازم است سطح اطلاعات شاگردان درباره موضوع يکسان شود.

 

3- تعيين نحوه آرايش شبکه هاي ارتباطي:

ترتيب قرار گرفتن و نشستن فـــراگيران، در نوع ارتباط موثر است.

رهبـــر گروه، شاگردان، شخص مهمان، ناظــر يا ارزياب. 

 

مـــــرحله دوم: روش اجــــراي بحث گـــــــــروهي

1- وظايف معلم در روش بحث گــروهي

الف: فراهم کردن امکانات

ب: شرکت در بحث: معلم موظف است در شروع بحث، تحت عنوان مقدمه هدف و ضوابط بحث گروهي را شرح دهد و بايد نقش خود را در جريان بحث تا حد يک شنونده کاهش دهد.

ج: کنترل و هدايت بحث 

 

2- وظايف شاگـــردان در جريان بحث گـــــروهي

معلم بايد نقش شاگردان را بدقت به آنان بياموزد. شاگردان بايد درباره موضوع از قبل، مطالعه کنند وسط حرف ديگران نپرند. با يکديگر صحبت نکنند، کاملاً به صحبتهاي ديگران گوش کنند، انتظار نداشته باشند که نظر آنها حتماً پذيرفته شود. 

 

محاســـن و محدوديتهاي روش بحث گــــروهي

الف) محـــاسن

• سهيم شدن در عقايد و تجربيات يکديگر (دانش آموزان)
• تقويت حس همکاري و احساس دوستي
• ارزيابي افراد از خود
• تقويت اعتماد به نفس و پرورش روحيه نقادي
• تقويت قدرت مديريت و رهبري فراگيران
• تقويت قوه استدلال و انديشه و نظم بخشي به افکار  

 

ب) محدوديتهــــا

• اين روش براي کلاسهاي پرجمعيت قابل اجرا نيست.
• براي شاگردان دوره ابتدايي چندان مناسب نيست.
• روش اجراي آن بسيار مشکل است و به مهارت احتياج دارد.

 

الگـــــوي حل مسأله (problem-solving model)

در اين الگو، شاگردان با بهره گيري از تجارب و دانسته هاي پيشين خود، درباره رويدادهاي محيط خود مي انديشند تا مشکلي را که با آن مواجه شده اند به نحو قابل قبولي حل کنند.

 

ويــــژگيهــــاي الگـــــــوي حل مســـــأله:

1ـ مــراحل اجرا در الگوي مسأله:

الف) طــــــرح مســـأله يا بازنمايــــي مشکل:

مسأله را از راههاي مختلف مي توان در ذهن شاگردان ايجاد کرد. قبل از طرح مسأله بايد به خصوصيات فراگيران نظير سن، ميزان تحصيلات، رشد ذهني و عاطفي، ويژگيهاي فرهنگي، شرايط اجتماعي و اقتصادي و ... توجه کرد.

 

ب) جمـــع آوري اطلاعـــات:

منابع گردآوري اطلاعات بايد از نظر علمي معتبر باشند و اطلاعات جمع آوري شده بايد با توجه به معيارهاي صحيح وعلمي طبقه بندي شوند.

 

ج) ساختن فــــرضيه:

منظور از فرضيه سازي، پيش بيني راه حلهاي احتمالي و حدسي براي حل مسأله است. شاگرد براي ساختن فرضيه ناگزير است به تفکر بپردازد و براي حل مسأله چندين راه را برمي گزيند.

 

د) آزمـــــايش فــــــرضيه:

فرضيه، حدسي است که براساس اطلاعات پيشين و شواهد موجود، در برخورد با دنياي خارج، در ذهن شاگرد شکل مي گيرد.

 

ه) نتيجه گيـــــري، تعميــــم و کاربـــــرد:

فرآيند حل مسأله، بايد به نتيجه منتهي شود. بدون نتيجه گيري مسأله حل نخواهد شد. 

 

2- چگونگي کنش و واکنش معلم نسبت به شاگردان در الگوي حل مسأله:

معلم نقش راهنما را در فرآيند تدريس بازي مي کند. روش کسب اطلاعات را به شاگردان مي آموزد. در اين الگو علاقه و رغبت و توانايي همواره مورد توجه است و محتوي آموزشي از پيش تعيين شده نيست. در آموزش از انگيزه هاي دروني استفاده مي شود. شاگردان دائماً با معلم در ارتباطند. 

 

3- روابط ميان گـــــروهي در الگـــــوي حل مسأله:

در اين الگو، همه شاگردان با معلم در ارتباطند. ارتباط دو جانبه است: گاهي به صورت فردي و گاهي به صورت جمعي نقش معلم، نقش مشاور و راهنماست. ارتباط اعضاي کلاس براساس احترام و محبت متقابل است. 

 

4- منابع و موقعيت در الگـــــوي حل مسأله:

عواملي چون معلم، کتاب درسي، کتابخانه، فيلم، موزه و ... مي توانند منبع دريافت اطلاعات باشند. فعاليتهاي آموزشي منحصر به کلاس درس نيست. 

 

محاســـن و محدوديتــــهاي الگــــوي حل مســــأله:

در اين الگو، شاگرد فعال است، احساس مسئوليت بيشتري مي کند، هنگام موفقيت يا شکست، خود را مسئول مي داند نه معلم را، رشد شاگرد هدف اصلي است. روح پژوهش و انتقادگري را پرورش مي دهد و شاگرد فردي خلاق و نوآور خواهد بود.

 

در مــــورد محدوديتها مي توان به:

اين الگو به معلمان قوي و باتجربه و پژوهشگر نياز دارد. امکانات فراواني را مي طلبد. تعداد شاگردان در هر کلاس محدود است و بطورکلي تعداد شاگردان، در هر کلاس نبايد از 20 نفر تجاوز کند.

 

الگـــــوي پيش سازمان دهنده (preadvance-organizer model)

"پيش سازمان دهنده" يک مطلب يا مفهوم کلي است که در مقدمه تدريس مي آيد تا مبحثي را که به شاگردان ارائه داده مي شود با مباحث پيشين همان درس مربوط سازد و پايه اي براي ارتباط مفاهيم جديد با پيشين شود. در اين الگو، معمولاً مطالب از کلي به جزئي مورد بررسي قرار مي گيرد.

 

ساخت شناختــــي چيست؟

مجموعه اطلاعات و مفاهيمي که در زمينه يک رشته درس در ذهن فرد به وجود مي آيد، "ساخت شناختي" او را از آن مجموعه دانش تشکيل مي دهد. مثلاًٌ مفاهيم درس فيزيک که از قبل در ذهن دانش آموز به وجود آمده است، بر روي هم ساخت شناختي او را در علم فيزيک تشکيل مي دهد. 

 

يادگيـــــري معنـــــــــادار چيست؟

به آن نوع يادگيري گفته مي شود که مفاهيم جديد، ريشه در مفاهيم گذشته فرد داشته باشد و براساس آن بنا شود.

 

ويژگيهـــــاي الگـــوي پيش سازمان دهنده:

1- مــــراحل اجـــراي الگـــوي پيش سازمان دهنده:

در ابتدا پيش سازمان دهنده ارائه مي شود که بايد از مطالب درس جديد کلي تر باشد سپس معلم به ارائه مطالب و مفاهيم درس جديد مي پردازد و در آخر کار براي تفهيم بيشتر مطالب جديد بايد مثالها و نمونه هايي ارائه مي دهد.

 

2- چگونگي کنش و واکنش معلم نسبت به شاگردان در الگوي پيش سازمان دهنده:

در اين الگو معلم نقش انتقال و ارائه کننده مفاهيم درس را دارد و شاگردان، دريافت کننده و پذيرنده مطلب درسي هستند. براي اثر بخشيدن به اين الگو، مهمترين نکته اين است که معلم بايد براي ارائه مطالب درسي، مناسبترين پيش سازمان دهنده را انتخاب کند. جهت ارتباط، هميشه از طرف شاگرد يا شاگردان است. 

 

3- مــــاهيت روابط ميان گــــــروهي:

در اين الگو، معلم با فرد فرد دانش آموزان يا با کل آنها ارتباط پيدا مي کند ولي اين ارتباط يک طرفه است يعني شاگردان معمولاً با او و با يکديگر ارتباط ندارند و در واقع معلم بر کلاس مسلط است. براي افزايش روابط ميان گروهي در اين الگو، معلم مي تواند با طرح پرسشهاي راهنمايي کننده، فراگيران را به شرکت در بحثهاي کلاس علاقه مند کنند. 

 

4- شـــرايط و منابع لازم در الگــــوي پيش سازمان دهنده:

در اين الگو، معلم و کتاب و کلاس درس فقط منابع و شرايط آموزشي هستند. در اين الگو معلم بايد بتواند مطالب کلي را از جزئي تميز دهد. بايد سخنران خوبي باشد، به فراگيران فرصت دهد تا در فرآيند آموزشي شرکت جويند. معلم در هر موقعيت آموزشي، يکي از منابع متعدد اطلاعات است و ساير منابع از جمله ابزارهاي آموزشي، به شاگردان امکان مي دهند تا به مطالب درسي از زاويه هاي مختلف نگاه کنند. 

 

محاسن و محدوديتهاي الگــوي پيش سازمان دهنده:

الگوي پيش سازمان دهنده، الگوي مناسبي براي دروس نظري است و مناسب براي نظامهاي آموزشي فقير مي باشد. در اين الگو از يک زمان آموزشي محدود مي توان حداکثر استفاده را کرد. از اتلاف وقت جلوگيري مي شود. مفاهيم، بطور منظم در ساخت شناختي شاگردان جاي مي گيرد.

 

از محـــدوديتهاي آن مي توان به:

در اين الگو تمام تصميمات توسط معلم گرفته مي شود به نيازها و علايق و تواناييهاي شاگردان کمتر توجه مي شود، محتوا با زندگي واقعي شاگردان چندان ارتباطي ندارد. به مسائل رواني، عاطفي و اجتماعي شاگردان کمتر توجه مي شود.

 

روشهـاي آمــــوزش انفـــرادي

در اين نوع روشها، شاگردان بر حسب تواناييشان پيش مي روند. روحيه استقلال طلبي شاگردان در اجراي پروژه هاي کوچک و بزرگ تقويت مي شود. اولين و اساسي ترين گام در راه تحقق چنين هدفي پذيرفتن مفهوم شاگرد محوري در طراحي و آموزش است.

 

اهداف آموزش انفـــرادي:

1- رعايت تفاوتهــــاي فـــــردي:

اگر در کلاس تفاوتهاي فردي در نظر گرفته نشود، خستگي، انزجار و تنفر از فعاليت آموزش تقويت خواهد شد.

 

2- رشد استقلال در عمل و يادگيـــــري:

دانش آموزان در آموزش انفرادي روش آموختن مستقل مي گيرند، يعني ياد مي گيرند که چگونه ياد بگيرند.

 

3- عادت به مطالعــــه:

در اين روش شاگردان معلومات بيشتري را کسب مي کنند. کسب معلومات بيشتر، رضايت از فعاليت هاي آموزش را فراهم مي کند و در اثر ادامه فعاليت شاگرد به مطالعه عادت مي کند.

 

4- ايجاد مهارت در مطالعه: رابينسون روش SQ3R را پيشنهاد کرده است:

الف) مطالعـــــه اجمالــــي:

يعني مطالعه عناوين و يادآوري، اطلاعات گذشته. (Survey)

 

ب) ســـــؤال :

ايجاد سؤالهايي در ذهن، يعني برگرداندن عناوين کتاب به سؤالهايي که احتمالاً پاسخ آنها بايد داده شود.(question)

 

ج) مطالعــــه (خـــــواندن):

يعني قرائت دقيق متن براي يافتن پاسخ سؤالات (read)

 

د) از بـــرخواندن :

يعني تلاش براي يافتن پاسخ هاي دقيق تر موالات، بدون استفاده از کتاب.(rectie)

 

ه) بازنگـــــري :

يعني مرور يادداشت ها و به يادآوردن نکات مهم (review)

 

5- مطالعـــــه خود هدايت شده و مستقل :

هر گاه هدف هاي فعاليتهاي آموزشي براي شاگردان با ارزش تر باشد، يادگيري بارزتر مي شود و شاگردان را در انجام کار منظم تر مي سازد، در اين روش ياد مي گيرد که خود کنترل باشد. از نکات ديگر مي توان به يادگيري تا حد تسلط اشاره کرد. در اين روش شاگرد آنقدر به مطالعه و امتحان ادامه مي دهد تا در يادگيري به سطح قابل قبولي برسد. معيار قابل قوبل معمولاً 80 الي 90 درصد پاسخ صحيح است. 

 

يادگيــــري تا حد تسلط:

براساس اين نظريه، يادگيري و پيشرفت تحصيلي فراگيران به طور وسيعي با زمان يادگيري بستگي دارد.(کارول ،1963) به عقيده کارول شاخص اصلي استعداد تحصيلي شاگردان ، زمان است. در يادگيري تا حد تسلط اگر روش تدريس مطلوب و عالي باشد، وقت کمتري نياز خواهد بود و استعداد هر فرد در اين روش نقش بسزايي دارد. بلوم معتقد است مهارت يادگيري در حد تسلط روي مفهوم خود، شاگردان اثر مي گذارد. شاگردان به ارزش و کفايت خود پي مي برند و اين روش ، يکي از قويترين منابع سلامت روحي است. در اين روش معلم سعي مي کمند روشهاي آموزش خود را براساس تفاوت هاي فردي تنظيم کند. 

 

تدريس خصـــــوصي:

اساس کار در اين نوع آموزش، توجه به زمينه ها، علايق و تواناييهاي شخصي شاگردان است. در اين روش، معلم بايد به يک مجموعه عوامل تقويت کننده مثبت مجهز باشد. هر شاگرد بايد با خودش مقايسه شود. جلسات آموزش، بايد به اندازه کافي کوتاه مدت باشد تا شاگرد از آموزش، خسته و بيزار يا متنفر نشود. محيط آموزشي بايد راحت، همراه با تفريح و مناسب با من و وضعيت تحصيلي فرد سازماندهي شود. 

 

آمـــوزش بــــرنامه اي programmed instruction:

يک نظام آموزش انفرادي است که کوشش مي کند يادگيري را با نيازهاي شاگردان، هماهنگ سازد. در اين روش، مواد آموزشي به واحدهايي کوچک تقسيم مي شود که چهارچوب يا گام ناميده مي شود. اين گام ها براساس دانش قبلي شاگرد و تنظيم شده است. هر گام دانش آموز را به هدف نهايي نزديک مي سازد. از نظر تنظيم مطالب، آموزش برنامه اي به دو صورت خطي يا شاخه اي عرضه مي شود. در آموزش برنامه اي خطي، شاگرد بايد تمامي گام ها را مطالعه کند و قدم به قدم پيش رود و براي درک مطلب، شاگرد بايد تمامي گامهاي قبلي را با دقت مورد مطالعه قرار دهد. گامها بايد کوتاه باشند. بازخورد بي درنگ داده شود. در برنامه شاخه اي دانش آموز براساس توانايي خود اين آموزش را دنبال مي کند يعني اگر بعد از هر گام به سؤال پاسخ صحيح بدهد به صورت خطي پيش مي رود و در صورت دادن پاسخ غلط به گامهاي جبراني سوق داده مي شود. که هدف از گامهاي جبراني، اين است که شاگرد با دريافت مطالب اضافي، اشتباه خود را تصحيح کند و در آموزش برنامه اي شاخه اي ، همه دانش آموزان تمام قسمتهاي برنامه را نمي خوانند. در اين نوع آموزش نقش معلم، تهيه هدف هاي آموزش ، آشنايي با مواد و تجهيزات آموزشي، رسيدگي به فرد فرد شاگردان و ارزش يابي برنامه آموزش خواهد بود.

منبع : http://masom1355.blogfa.com

الگوي تدريس اعضاي تيم

دراین الگو به جای اینکه در ابتدا معلم تدریس کند فراگیران نقش معلم را ایفاد می کنند و تدریس توسط «اعضای تیم فراگیران» انجام می شود و پس از آن معلم توضیحات ضروری و تکمیلی را برای آنان ارائه می دهد، به همین جهت این الگو را  «تدریس اعضای تیم» نام نهاده اند.

نقش معلم قبل از اجرای الگو:

معلم قبل از حضور واجرای این الگو در کلاس، دو نقش اساسی دارد:

1- متن درس را حتی المقدور به چند قسمت مساوی و از نظر کیفیت مطالب به چند قسمت متعادل تقسیم بندی کرده باشند.

2- سئوالات آزمون را آماده و حتی المقدور تکثیر کرده باشد. در صورتی که شرایط برای تکثیر سئوالات مهیا نیست معلم می تواند سئوالات را برای فراگیران بخواند تا آنان سؤالات را بنویسید.

ویژگی های متن درس:

1- محتوای متن درس برای فراگیران قابل فهم و درک باشد. متن های درسی که دارای لغات و اصطلاحات پیچیده و مشکل است با این الگو کارآیی چندانی ندارد.

2- متن درس بلند باشد، در صورتی که متن درس کوتاه باشد تقسیم بندی آن به چند قسمت امکان پذیر نیست یا مشکل خواهد بود.

3- حتی المقدور متن درس قابل تقسیم به چند قسمت مساوی باشد

4- تقسیم بندی متن درس از حیث محتوی و درجۀ دشواری مطالب نیز متعادل باشد

5- مطالب هر قسمت مستقل از یکدیگر باشد، متن های درسی که همۀ قسمت های آن کاملاً با یکدیگر مربوط و پیوسته است، با این الگو کارآیی چندای ندارد

.

ارزشیابی در این الگو:

اولاً سؤالات آزمون در این الگو، در مورد همۀ قسمت های درس است نه فقط یک قسمت خاص

ثانیاً در این الگو، غالباً از آزمون های «صحیح – غلط» و چند گزینه ای استفاده می شود. زیرا این نوع آزمون ها راحت تر از سایر آزمون ها تصحیح می شود و بازخورد یادگیری فراگیران نیز سریع تر و دقیق تر است

پس از ارائه کلید یا پاسخ نامۀ پرسش ها، فراگیران بصورت فردی به خودشان نمره می دهند اما در صورتی که شرایط اقتضا کند، معلم می تواند برگه های آزمون را جمع آوری کند و تصحیح برگه ها را خودش در کلاس انجام دهد.

مراحل اجرای الگو:

1- تشکیل گروه ها: (بهترین شکل تشکیل گروه ها این است که بطور تصادفی باشد.)

2-    تعیین شماره برای هر یک از اعضاء گروه ها(هر گروه رابه شماره ای 1-2-3-4-5-...تقسیم می کنیم .یعنی هر فردی درگروه یک شماره دارد.)

3-    مشخص کردن هر یک از قسمت های متن درس (قسمت های درس رادر حد 5 خط ،یک پاراگراف یا یک صفحه کوتاه،به نحوی که یک مطلب رادرخود داشته باشد .بااین وصف این مطلب ،با مطالب گروه های دیگری ارتباط زنجیره ای رادارد.)

4-    مطالعه فردی(هر قسمت متن رابه شماره های مشترک گروه ها می دهیم .مثلا پاراگراف اول صفحه 32 به شماره های 1 درهمه ی گروه ها-6 خط صفحه 33 به شمار های 2 –صفحه 34 که متن کوتاهی دارد ودوخط آن درصفحه 35 است برای شماره های 3 همه گروه هاو...

افراد به تنهایی متن مشخص شده خود رامطالعه می کنند.به نحوی که مطلب برایشان فهمیده شود ونیازی به حفظ کردن نیست.)

5-    تشکیل گروه  هم شماره ایها:(شماره های 1 دریک گروه-شماره های 2 دریک گروه و...تا درمورد متن مشترک خود صحبت کنند وموضوع با فهم وبحث بیشتر ،قابل تفهیم برای همه ی هم شماره ایها شود. اعضاء هر گروه جدیدی در مورد قسمت مشترک بحث و تبادل نظر می کنند و هر فردی برای سایر اعضاء بیان می کند از قسمت مطالعه شده چه نکاتی را فهمیده و چه نتیجه ای گرفته است.)

6-  تشکیل گروه قبلی: (هر شماره دوباره به گروه قبلی خود برمی گردد تا به ترتیب هرکسی متن خود رابرای گروه اصلی خود تشریح کند.)

7- تدریس درکلاس: معلم از شمار های 1 می خواهد یک نفر بیاید تابرای کلاس یک بار دیگر مطلب رابازگو کند.اگر معلم احساس کرد که مطلب خوب گفته نشده می تواندنفر دیگری از شماره 1 بخواهد تا او متن خود رابازگو کند.گرچه معلم می تواند از همه ی شماره های 1 بخواهد که مطلب را بازگو کنند.که کمی زمان گیر وخسته کننده برای دانش اموزان می شود. وهمین طور شماره های 2-3-4 و...)

8- نتیجه گیری: معلم توضیحات اضافی و تکمیلی را ارائه ، مطالب مبهم و مشکل درس را تبیین و نکات مهم و اساسی درس را تأکید می کند.

ارزش یابی:

معلم می تواند از سر گروه بخواهد که بانظر سنجی از اعضای گروه،مبنی براین که آیا شخص مورد نظر مطلب راخوب گفته است یانه،امتیازی به آن شخص بدهند.(به کمک چک لیستی که معلم به سرگروه می دهد)

راه دوم آنست که معلم از شماره هایی که درکلاس توضیح می دهند ،امتیازی رادردفتر نمره وارد نماید.گرچه معلم سعی نماید که بادید مثبت به این موضوع نگاه کند.چراکه هدف ،راه مطالعه وروش آموختن بوده وخود مطالب ارزش کمتری دارند.پس امتیاز رابرای فعال بودن درگروه وعلاقه ای که هرشخص درگروه وکلاس دارد،داده شود)

کاربرد الگو

الگوی تدریس اعضای تیم خصوصاً برای دروس تعلیمات دینی مطالعات اجتماعی ، تاریخ، و ادبیات فارسی کارآیی بیشتری دارد و در ردیف بعدی دروس علوم تجربی ، حرفه و فن، زبان انگلیسی، زبان عربی و ریاضی البته باید توجه داشت که با وجود اینکه در بعضی از دروس مثل مطالعات اجتماعی و بینش اسلامی، همه دروس آن را می توان با این الگو تدریس کرد اما استفادۀ دائم و متوالی از کی الگو در کلاس، سبب کاهش آثار و نتایج آموزشی آن خواهد شد.

منبع : http://majid-1350.mihanblog.com/post/23

روش هاي نوين تدريس

مقدمه :

تعریف روش:

« روش در مقابل واژه ی لاتینی «متد » به کار می رود ، وواژه ی متد در فرهنگ فارسی « معین » و فرهنگ انگلیسی به فارسی «آریانپور »به :روش ، شیوه ،راه ،طریقه ، طرز ، اسلوب معنی شده است . به طور کلی «راه انجام دادن هر کاری » را روش گویند .روش تدریس نیز عبارت از راه منظم ،با قاعده و منطقی برای ارائه درس می باشد .

 

ادامه نوشته

نمونه طرح درس

برای مشاهده  نمونه هایی از طرح درس های مربوط به فیزیک دبیرستان لینک های زیر را ببینید.

طرح درس فیزیک 2 قوانین حرکت نیوتن

طرح درس فیزیک 1 بازتاب نور

طرح درس فیزیک 2 مبحث فشار

طرح درس فیزیک2 مبحث اصطکاک

طرح درس فیزیک2 مبحث فشار