جرم اتم‌ها آن‌قدر كم است كه با هيچ ترازويي امكان ندارد كه جرم آن‌ها را اندازه‌گيري كرد.دانشمندان براي تعيين جرم اتم‌ها از دستگاهي به نام طيف‌نگار جرم استفاده مي‌كنند. در اين دستگاه به اتم‌ها بار الكتريكي داده مي‌شود تا به صورت يون (ذرات باردار) در بيايند و بعد اين يون‌ها به يك شكاف تابانده مي‌شوند. يون‌هايي كه از شكاف عبور مي‌كنند تشكيل باريكه‌اي از نور نامرئي، را مي‌دهند كه از ميان دو صفحه باردار و دو قطب يك آهن‌ربا مي‌گذرد. باريكه نور، بر اثر عبور از اين ناحيه خم مي‌شود و يون‌هاي آن به يك آشكارساز مثلا" يك فيلم حساس عكاسي، برخورد مي‌كنند. هر چه يوني سبك‌تر باشد خميدگي مسير آن بيشتر است و در نتيجه باريكه نور گسترده ميشود و به صورت نوارهايي كه مربوط به اتم‌هايي با جرم‌هاي مختلف هستند روي صفحه‌ي حساس اثر مي‌گذارد. دانشمندان با توجه به مكان هر نوار مي‌توانند جرم اتم‌هاي مربوط به آن را اندازه‌گيري كنند. با طيف‌نگار جرم مي‌شود تعداد اتم‌هاي مربوط به هر نوار را هم محاسبه كرد.

     چون الكترون‌هاي يك اتم از هسته‌ي آن خيلي سبك‌تر هستند، طيف‌نگار جرم در واقع جرم هسته را اندازه مي‌گيرد.با دانستن جرم هسته مي‌توانيم تعداد پروتون‌ها و نوترون‌هاي موجود در آن را پيدا كنيم.

     به وسيله‌ي طيف‌نگار جرم مي‌شود نوع اتم‌هاي يك ماده را هم مشخص كرد. سفينه‌اي كه اخيرا" به طرف ماه‌هاي مريخ پرتاب شده حاوي يكي از اين طيف‌نگارها است تا معلوم كند كه در سطح اين ماه‌ها چه عناصري يافت مي‌شوند؟

منبع: http://www.orbital88.blogfa.com/cat-59.aspx